Wpływ procesu uszlachetniania i warunków przechowywania na właściwości fizykochemiczne i biologiczne wytłoków rzepakowych

Dyrekcja Instytutu Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN w Lublinie zaprasza na seminarium, na którym

mgr Katarzyna Skiba

przedstawi wyniki badań do przygotowywanej rozprawy doktorskiej.
Tytuł seminarium:

Wpływ procesu uszlachetniania i warunków przechowywania na właściwości fizykochemiczne i biologiczne wytłoków rzepakowych
Seminarium odbędzie się 14 czerwca (środa) br., o godzinie 12oo w auli naszego Instytutu.

Streszczenie:

W ostatnich latach w Polsce i w Europie nasiona rzepaku oraz produkty jego przerobu, takie jak wytłoki (pozostałość po mechanicznym wytłoczeniu oleju na różnego rodzaju prasach) coraz częściej są wykorzystywane w żywieniu zwierząt gospodarskich (głównie jako źródło energii). Spowodowane jest to m.in. wycofaniem mączek mięsnych z żywienia zwierząt. Wytłoki jako pasza są źródłem dużej zawartości białka (31-35% suchej masy), a dzięki znacznej ilości tłuszczu (10-22% s.m.) dostarczają sporej ilości energii (20-22 MJ/kg s.m. energii brutto). Jednakże wartość pokarmową tych pasz obniża obecność związków antyżywieniowych, mających szkodliwy wpływ na organizm zwierzęcy. Od ich zawartości zależy w dużym stopniu możliwość zastosowani wytłoków rzepakowych na cele paszowe.

Jedną z metod uszlachetniania wytłoków jest poddanie ich procesowi ekstruzji – obróbce hydro-baro-termicznej, powodującej istotne zmiany fizykochemiczne. Zastosowana temperatura dezaktywuje enzymy, usuwane są znaczne ilości substancji antyżywieniowych, ale jest na tyle niska, że nie wpływa na degradację aminokwasów. Krótkotrwałe (30-40s) poddanie wytłoków rzepakowych procesowi ekstruzji w wysokiej temperaturze 130-160oC z kondycjonowaniem parą wodną, powinno się przyczynić do większej przyswajalności składników pokarmowych i lepszego wykorzystania białka. Dodatek pszenicy może poprawić efekty zastosowanej ekstruzji, szczególnie w odniesieniu do wytłoków rzepakowych zawierających duże ilości oleju. Badania nad wpływem procesu ekstruzji na skład chemiczny oraz wartość odżywczą białka wytłoków rzepakowej oraz ich mieszanek z pszenicą powinny dać wstępną odpowiedź o ich przydatności w żywieniu zwierząt hodowlanych. Proces ekstruzji nie tylko wpływa korzystnie na wartość odżywczą i strawność produktów rzepakowych, ale także ułatwia ich przechowywanie, gdyż można uzyskać nawet do 50% utraty wilgotności z surowca. Wielkość zachodzących przemian w trakcie przechowywania wytłoków zależą od wielu czynników, a w szczególności od wilgotności, temperatury, dostępu światła i tlenu. Uwzględniając wpływ tych parametrów na trwałość wytłoków rzepakowych przed i po ekstruzji można określić warunki bezpiecznego przechowywania. Czynniki te odgrywają dużą rolę i muszą być uwzględniane przy składowaniu. Wytłoki rzepakowe ze względu na skład chemiczny (duża zwartość oleju) są szczególnie wrażliwym materiałem narażonym na szkody powstałe podczas magazynowania.

Bezpieczne składowanie materiału wymaga odpowiedniego dostosowania czasu składowania do warunków składowania (temperatura) oraz jakości materiału wyjściowego (wilgotność, sposób ekstruzji, dodatki uszlachetniające), aby uniknąć samozagrzewania, zbrylania oraz lawinowego rozwoju mikroorganizmów.

W związku z powyższym celem pracy jest wyznaczenie odpowiednich parametrów ekstruzji, wpływających na wartość odżywczą paszy oraz opracowanie bezpiecznych granicznych czasów przechowywania, dających gwarancję zachowania pożądanych cech jakościowych wytłoków (technologicznych i biologicznych).